Jeugdzorg
Nieuw Sociaal Contract staat voor een overheid die kinderen en gezinnen beschermt vanuit nabijheid, vertrouwen en menselijkheid. Het huidige systeem helpt ouders en kinderen onvoldoende en maakt de problemen soms zelfs erger. We willen het jeugdstelsel hervormen, met focus op stabiliteit, eenvoud en herstel. Het is in onze ogen van groot belang om het boemerangbeleid te doorbreken.
- We volgen kritieken van de Raad van State, de Algemene Rekenkamer en Commissie-Van Ark op de gepresenteerde ‘Hervormingsagenda Jeugd’. We willen fundamentele aspecten van het jeugdzorgstelsel opnieuw bezien: wie is waarvoor verantwoordelijk, welke bevoegdheden zijn nodig en hoe wordt de zorg betaald? Onze prioriteit is om wettelijk vast te leggen waarop een kind met een jeugdbeschermingsmaatregel minimaal recht heeft. We steunen het Toekomstscenario kinden gezinsbescherming.
- We moeten uithuisplaatsingen zo veel mogelijk voorkomen en een betere jeugd- en rechtsbescherming realiseren. Ook commissie-Hamer heeft laten zien welke schrijnende gevolgen uithuisplaatsingen hebben gehad. We willen ons richten op gezinsgerichte wijkteams die samenwerken met huisvesting, onderwijs en schulddienstverlening. Gemeenten krijgen een wettelijke opdracht om uithuisplaatsingen te voorkomen.
- Het welzijn van het kind dient het uitgangspunt te zijn en niet de bestuurlijke modellen en systemen. Het toezicht door de Inspectie (IGJ) en het interbestuurlijk toezicht moeten effectiever gemaakt worden en voldoen aan duidelijke en heldere kwaliteitseisen.
- De stem van het kind moet worden gehoord en meegewogen in alle besluiten die over het kind en het gezin gaan. Om te komen tot afspraken die aansluiten bij de dagelijkse praktijk, is actieve betrokkenheid van kinderen, jongeren en hun omgeving en samenwerking met het werkveld en lokale overheden cruciaal. De juridische positie van het kind wordt versterkt.
- Er moet een einde komen aan het doorplaatsen van kinderen in de jeugdzorg. Kinderen hebben stabiliteit nodig. Beperk daarom de hulp tot drie vormen: pleegzorg, gezinshuizen en kleinschalige woonvormen. De relatiecontinuïteit moet worden verankerd in de wet: maximaal één verplaatsing zonder rechterlijke toets. Kinderen horen het recht te hebben op een vaste plek en een stabiele begeleider.
- Binnen gezinnen is vaak sprake van meerdere en complexe problemen. Hulpverlening is pas effectief als het probleem ook integraal door één hulpverleningsinstantie met regie wordt aangepakt. Deskundige beoordeling van de hulpvraag door een professional zoals een gedragswetenschapper of psychiater is van belang om samen met het gezin te komen tot de juiste zorg op de juiste plek.
- De noodzakelijke transformatie van (hoog) specialistische jeugdzorg naar zo ambulant mogelijke zorg vergt langdurig (financieel) commitment van gemeenten. Landelijke sturing op dit proces is nodig om deze transitie kans van slagen te geven. De huidige versnipperde inkoop leidt tot hoge uitvoeringskosten. Provinciale inkoop heeft onze voorkeur boven gemeentelijke of regionale inkoop; deze keuze is onderdeel van de gewenste bezinning op de verdeling van verantwoordelijkheden en democratische controle.
- Voor een kleine groep kinderen en jongeren is het soms tijdelijk niet mogelijk om thuis te wonen. We vinden het belangrijk dat er voldoende kleinschalige voorzieningen voorhanden zijn, zoals gezinshuizen of pleeggezinnen, om kinderen en jongeren een tijdelijk thuis te kunnen bieden. Uitgangspunt moet zijn dat het kind opgevangen wordt in de buurt van het eigen gezin, dat het kind wordt gehoord en dat zijn of haar belangen worden meegewogen. Verder willen we een versnelde afbouw van gesloten jeugdzorg.
- Jeugdzorg kan worden verlengd tot minimaal 23 jaar en langer indien nodig. Hiermee halen we de harde knip van 18 jaar uit de Jeugdwet. Het begeleidingsprogramma ‘Zelfstandig, maar niet alleen’ moet voor jongeren in overgangsfase worden gestart.