Zorgen voor Zekerheid! De Basis Moet op Orde
We beschermen onze grondrechten
Burgers moeten zich aan de wet houden. Maar al te vaak zien we dat de overheid het zelf niet zo nauw neemt met grondrechten van burgers. We willen de grondrechten van mensen beter beschermen door overheidsbevoegdheden strakker te begrenzen en door de positie van de burger te versterken.
- We zijn het enige land in Europa waar de rechter wetten niet kan toetsen aan de Grondwet. Recent is de eerste stap genomen met het wetsvoorstel tot het gedeeltelijk opheffen van het verbod op toetsing aan de Grondwet. De belangrijkste rechten van mensen moeten snel worden beschermd. Ook moet er een Grondwettelijk Hof komen dat als hoeder van de grondrechten van Nederlanders optreedt.
- De Kamer heeft de grondwettelijke plicht om wetten te toetsen aan de grondrechten. We willen de commissie grondrechten en constitutionele toetsing, die dankzij Nieuw Sociaal Contract is ingesteld, permanent maken. Deze commissie toetst actief of de uitvoering van de wet- en regelgeving in overeenstemming is met de grondrechten.
- Door de uitvoering van wetten kunnen onvoorziene hardheden ontstaan die burgers hard raken en hun leven zelfs kunnen ontwrichten. Daarom komt er elk jaar een openbaar rapport hardheden, zodat structurele problemen aan het licht komen en kunnen worden hersteld.
- Voor burgers moet het eenvoudiger zijn om gemaakte (procedurele) fouten laagdrempelig en in alle fases te herstellen of bijzondere omstandigheden te melden. We willen een correctiemogelijkheid (de zogeheten ‘burgerlus’) opnemen in de Algemene wet bestuursrecht.
- De poort naar de rechtsstaat moet open staan voor iedereen. De sociale advocatuur heeft daarin een essentiële rol en daarvoor is op initiatief van Nieuw Sociaal Contract ook structureel meer geld beschikbaar gesteld. Jonge mensen moeten worden gestimuleerd om die rol te pakken, ook in fiscale zaken, en zeker ook in het socialezekerheidsrecht. De eigen bijdrage moet kunnen worden kwijtgescholden. Regionale spreiding en daarmee bereikbaarheid van rechtshulp is wezenlijk.
- We geven burgers volledig digitaal toegang tot hun (fiscale) gegevens, zodat zij weten wat de overheid allemaal over hen bewaart. De overheid moet ervoor zorgen dat de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) wordt nageleefd op een manier die recht doet aan de belangen van burgers. In de praktijk zien we dat de overheid te vaak doorschiet naar twee uitersten: of ze schendt de privacy van burgers, of ze past de privacyregels zo rigide toe dat burgers daardoor worden geschaad.
- Artikel 1 van de Grondwet verbiedt discriminatie. Het leidt tot diep persoonlijk leed en het ontwricht de samenleving. De uitzondering dat eenzijdig overheidshandelen niet onder de wetgeving over gelijke behandeling valt, heffen we daarom op. Ook de overheid moet aangesproken kunnen worden bij discriminatie.
Goed bestuur: onze hoofdpunten
- We investeren in een andere politieke cultuur met meer inhoud en open debat.
- Een betrouwbare overheid heeft duidelijke en voorspelbare regels.
- We geven meer zeggenschap aan burgers en herstellen de tegenmacht.
- De overheid moet de mensen vertrouwen. Iedereen heeft het recht op vergissen, met kleine boetes voor kleine fouten.
- We versterken en beschermen grondrechten met toegang tot sociale advocatuur.
- Burgers hebben rechten met verantwoordelijkheden die daarbij horen. We mogen van hen verwachten dat ze zich eerlijk gedragen, dat ze een fatsoenlijke houding hebben in de openbare ruimte en opstaan tegen racisme, vernielingen en discriminatie.
