We investeren in bestaanszekerheid en een weerbare samenleving, we moderniseren de begroting

We investeren in bestaanszekerheid en weerbare samenleving. Binnen de extra uitgaven voor defensie, investeren we de komende jaren € 1 miljard voor weerbare samenleving. Een sterke en weerbare samenleving is een randvoorwaarde voor effectieve defensie. Daarnaast versterken we de bestaansgrond van mensen: meer betaalbare woningen, een hoger minimumloon van € 18, een lagere energierekening en een toegankelijke gezondheidszorg. De kosten spreiden we eerlijk over de samenleving, omdat iedereen baat heeft bij een weerbare samenleving. Daarbij grijpen we dit moment aan om de overheidsbegroting te moderniseren: slechte regelingen gaan op de schop en verspilling wordt aangepakt.

Slechte financiële regels gaan op de schop. Nederland kent nog te veel (fiscale) regelingen die niet doelmatig zijn maar wel veel geld kosten. We maken keuzes op basis van de uitgevoerde doorlichtingen van fiscale regelingen, waarbij we scherp kijken naar effectiviteit en doelmatigheid (rapporten ‘Aanpak Fiscale Regelingen’ en ‘Kansen voor lagere tarieven en beter beleid’). Zo schrappen we de btw uitzondering voor de sierteelt, mede vanwege het aanzuigende effect op arbeidsmigratie.
Verder belasten we ongezonde suikerhoudende dranken zwaarder en voeren we een nationale accijns op e-sigaretten in.
Aan de uitgavenkant kijken we in de eerste plaats naar de uitdijende Rijksoverheid zelf. Het aantal ambtenaren bij departementen wordt verminderd. Ook het aantal voorlichters en woordvoerders gaat verder omlaag. Hierbij worden uitvoerende organisaties en inspecties zoveel mogelijk ontzien. De taakstelling voor departementen wordt zoveel mogelijk gekoppeld aan het terugdringen van regels en administratieve lasten. We willen minder externe inhuur. Deze overschrijdt jaarlijks de norm van 10% van de totale personeelskosten; in 2024 was dat ruim 15,4% (circa € 3 miljard).
We nemen diverse financiële maatregelen om migratie te beperken. Zo voeren we naar Engels voorbeeld een werkgeversheffing in voor sectoren met veel arbeidsmigranten; de opbrengsten worden benut om meer startbanen te creëren en voor het gebruik van arbeidsbesparende technologie. Ook versoberen we fiscale regelingen die arbeidsmigratie in de hand werken, zoals de expatregeling.
Ook binnen de sociale zekerheid en zorg kijken we hoe we de stijgende kosten in de hand kunnen houden. Maar we accepteren geen bezuinigingen die de toegankelijkheid en solidariteit van het stelsel uithollen en ten koste gaan van de bestaanszekerheid van kwetsbare mensen.
We hervormen het stelsel van belastingen en toeslagen. Het minimumloon en de daaraan gekoppelde uitkeringen gaan omhoog. Tegelijk bouwen we toeslagen af, te beginnen bij de zorgtoeslag en de kinderopvangtoeslag. Ook hervormen we fiscale regelingen zoals de arbeidskorting, de algemene heffingskorting en aftrekposten. Hierdoor wordt het stelsel eenvoudiger, eerlijker (de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten) en merken mensen dat ze meer geld overhouden als ze (meer) gaan werken.
We hervormen het eigen risico. Elke behandeling kost ongeveer € 50 met een maximum van in totaal € 385. Dat betekent dat mensen die één keer naar het ziekenhuis gaan niet direct hun hele eigen risico moeten betalen. De zorgpremie verlagen we. De bezuiniging op de tegemoetkoming voor chronisch zieken en gehandicapten maken we ongedaan en we beperken de stapeling van zorgkosten.
Het begrotingssaldo moet op de lange termijn structureel in evenwicht zijn. Op korte termijn geven we prioriteit aan hoognodige investeringen, zonder dat dit ten koste gaat van de sociale zekerheid of gezondheidszorg in ons land. We geven daarom minder prioriteit aan het terugdringen van het begrotingstekort en accepteren dat het tekort in 2030 ongeveer -2,8% van de economie bedraagt. Hiermee blijven we binnen de Europese kaders en houden we ook de overheidsschuld binnen de perken.
In box 3 gaan we daadwerkelijke inkomsten en winsten (in plaats van fictief rendement) uit vermogen eerlijk belasten. We houden hierbij rekening met de problematiek rondom de nog niet verzilverde papieren winsten van zogeheten ‘incourante vermogensbestanddelen’, zoals grond en panden. We beperken de mogelijkheden om deze heffing te ontwijken, zowel in binnen- als in buitenland.

Overheidsfinanciën op orde: hoofdpunten

We handhaven de spelregels voor een gezond begrotingsbeleid en schuiven geen rekeningen door.
We investeren in bestaanszekerheid en in een weerbare samenleving.
De kosten van de investeringen spreiden we eerlijk omdat iedereen baat heeft bij een weerbaar Nederland: (1) we remmen de oplopende uitgaven bij de overheid af, (2) we schrappen en versoberen ondoelmatige fiscale regelingen en (3) we benutten verantwoord de ruimte binnen de begroting.
We hervormen het stelsel van belastingen en toeslagen zodat het eenvoudiger en eerlijker wordt en (meer) werken loont.
We verbeteren het begrotingssysteem, omdat begrotingen te vaak onbetrouwbaar zijn.

Overheidsfinanciën op orde: alle standpunten