Zorgen voor Zekerheid! De Basis Moet op Orde
Betrouwbare begrotingen
Gezonde overheidsfinanciën gaan niet alleen over cijfers, maar ook over hoe het systeem is ingericht. Nieuw Sociaal Contract heeft eerder aangetoond dat het huidige begrotingssysteem structurele tekortkomingen kent. Te vaak bleken begrotingen achteraf niet betrouwbaar, met als gevolg dat belangrijke investeringen onnodig werden uitgesteld. Daarom nemen we maatregelen voor meer transparantie, betrouwbaarheid en slagkracht in de overheidsfinanciën.
- Sinds 2020 is de stand van de uiteindelijke overheidsfinanciën jaarlijks € 25 miljard gunstiger dan eerder geraamd. Tekortschietende ramingen hollen het budgetrecht van de Kamer uit. We voeren daarom de aanbevelingen uit onze initiatiefnota Realistisch Ramen en van de Expertgroep Realistisch Ramen uit. Met name de ramingen van de vennootschapsbelasting kloppen meestal niet. We willen daarom dat er tussentijdse rapportages komen die een beter beeld geven van de inkomstenkant.
- We constateren met de Algemene Rekenkamer nog steeds dat een goed inzicht in een zinnige en zorgvuldige besteding van de vele miljarden aan belastinggeld ontbreekt. Op basis van de aangenomen motie van Nieuw Sociaal Contract heeft de Tweede Kamer eerste stappen gezet voor een stelselmatige doorlichting van de begroting. Zo krijgen we beter inzicht in hoe doelmatig bestaande en nieuwe uitgaven zijn.
- We versterken de positie van de Algemene Rekenkamer (ARK) door de ARK de controle op de financiële verslaglegging te laten overnemen van de Auditdienst Rijk. De ARK moet volledig onafhankelijk kunnen opereren ten opzichte van het ministerie van Financiën, vergelijkbaar met accountants in de private sector.
- Maatschappelijke problemen worden soms ‘aangepakt’ door grote potten geld (‘begrotingsfondsen’) te reserveren met soms vaag omschreven doelen. Dit komt de transparantie over de relatie tussendoelen, maatregelen en middelen niet ten goede. We bezien kritisch waar begrotingsfondsen een toegevoegde waarde hebben. Hierbij stellen we ook de vraag of doelen niet beter bereikt kunnen worden door in te zetten op normeren en beprijzen in plaats van subsidiëren.
Overheidsfinanciën op orde: hoofdpunten
- We handhaven de spelregels voor een gezond begrotingsbeleid en schuiven geen rekeningen door.
- We investeren in bestaanszekerheid en in een weerbare samenleving.
- De kosten van de investeringen spreiden we eerlijk omdat iedereen baat heeft bij een weerbaar Nederland: (1) we remmen de oplopende uitgaven bij de overheid af, (2) we schrappen en versoberen ondoelmatige fiscale regelingen en (3) we benutten verantwoord de ruimte binnen de begroting.
- We hervormen het stelsel van belastingen en toeslagen zodat het eenvoudiger en eerlijker wordt en (meer) werken loont.
- We verbeteren het begrotingssysteem, omdat begrotingen te vaak onbetrouwbaar zijn.
