Eddy van Hijum en Dirk Gotink: Nederland dubbel geraakt door migratiepact

Door Eddy van Hijum en Dirk Gotink

De Europese Commissie moet orde op zaken stellen aan de EU-buitengrens voordat een beroep kan worden gedaan op de solidariteit van landen als Nederland, vinden Eddy van Hijum en Dirk Gotink. Tot die tijd moet Nederland worden aangewezen als land ‘onder migratiedruk’ en worden uitgezonderd van de Europese Spreidingswet.

Als het gaat om het verminderen van de asielinstroom naar Nederland, verwijzen veel politieke partijen naar het Europese migratiepact. Dit pact, dat medio 2026 ingaat, heeft als doel om zoveel mogelijk asielaanvragen aan de EU-buitengrens af te wikkelen en om afgewezen asielzoekers direct terug te sturen. De afwikkeling van aanvragen van kansrijke asielzoekers wordt vervolgens eerlijker over de EU-landen gespreid.

Tot zover de theorie. Want de Europese Commissie beslist medio oktober al over een voorstel voor de herverdeling van asielzaken over de lidstaten. Landen als Nederland zullen zaken moeten overnemen van landen die ‘onder migratiedruk’ staan. De ontvangende landen kunnen hun verplichting tegen een flinke geldsom afkopen, tenzij het aantal herplaatste asielzoekers door alle afkoop onder de 30.000 zakt.

Het gevolg is dat Nederland naast een afkoopsom ook te maken kan krijgen met extra asielzaken, bovenop de aanvragen die de IND al moet afwikkelen. Dit aantal kan flink oplopen, aangezien landen die zijn aangewezen als ‘onder migratiedruk’ van de herverdeling worden uitgezonderd. En dat terwijl de IND en gemeenten al onder enorme druk staan.

Veel asielzoekers worden namelijk niet opgevangen aan de EU-buitengrens, maar reizen zonder registratie naar het EU-land van bestemming – zoals Nederland. Van de asielzoekers die bij binnenkomst wel worden geregistreerd maar toch doorreizen, wordt slechts een klein deel teruggestuurd omdat de kwaliteit van de opvang in deze landen door Nederlandse rechters ondermaats wordt gevonden.

Het resultaat is dat Nederland straks dubbel wordt belast: met een asielinstroom die te hoog is omdat de EU-buitengrens zo lek is als een mandje én met een solidaire bijdrage in de opvang van overbelaste landen.

Wat NSC betreft kan van Nederland pas een solidaire bijdrage worden gevraagd als de procedures en opvang aan de buitengrens op orde zijn. Tot die tijd zou Nederland zelf moeten worden aangewezen als een land ‘onder migratiedruk’ en dus moeten worden uitgezonderd bij een herverdeling van asielzaken. De Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050 concludeerde vorig jaar nog dat Nederland een land is met een relatief hoge gecombineerde migratiedruk: niet alleen asiel, maar ook nareis, arbeids- en studiemigratie. Alleen kijken naar asielinstroom en de grootte van een economie door de Europese Commissie is dan ook veel te beperkt. We moeten ook kijken naar bevolkingsdichtheid en naar draagkracht.

Laat de Europese Commissie met voorrang werk maken van een waterdichte uitvoering van het migratiepact aan de EU-buitengrens. De registratie van asielzoekers moet op orde worden gebracht, evenals de procedures voor de beoordeling, toelating en terugkeer. En niet te vergeten de kwaliteit van de opvang in de landen van binnenkomst. Hiervan is nog allesbehalve sprake. De terugkeerwet die ervoor moet zorgen dat afgewezen asielzoekers sneller vertrekken, ligt nog altijd op de tekentafel – mede door vertraging van de VVD in het Europese Parlement. En zelfs in België wordt de kwaliteit van de opvang van alleenstaande mannelijke asielzoekers door Nederlandse rechters zo slecht gevonden, dat we geen mensen mogen terugsturen naar dat land. Terwijl de basis niet op orde is, wordt er al een beroep op onze solidariteit gedaan.

Kortom, laat Brussel eerst orde op zaken stellen in landen aan de EU-buitengrens en die de kwaliteit van de opvang niet op orde hebben. Pas dan kan ook een geloofwaardig beroep worden gedaan op een solidaire bijdrage van lidstaten in de herverdeling van asielaanvragen.

Foto: Europees Parlement