20 okt 2025
Wanneer toezicht faalt, ademen mensen asbest in. De nachtmerrie van iedere woningeigenaar. Stel je voor: je laat je huis saneren omdat er asbest in zit. Je vertrouwt erop dat alles daarna veilig is. Maar wat als dat niet zo is? Wat als het bedrijf dat zegt dat jouw woning asbestvrij is, dat niet goed heeft gecontroleerd? Dat gebeurt dus. En vaker dan je denkt.
De Arbeidsinspectie sloeg deze week alarm: een derde van de bedrijven die controleren of een plek echt asbestvrij is, doet dat niet goed. Soms wordt een huis ‘veilig verklaard’, terwijl er nog kankerverwekkende resten liggen. Bewoners, buren en bouwvakkers ademen dan asbestvezels in. Die zie je niet, ruik je niet, maar ze kunnen na tientallen jaren long- of buikvlieskanker veroorzaken. In Nederland overlijden daar jaarlijks 900 tot 1300 mensen aan.
Hoe kan dit? In de praktijk bepaalt een saneringsbedrijf zelf welk bureau zijn werk controleert. Als die controleur soepel is, krijgt hij meer opdrachten. De eindcontrole, die moet garanderen dat een woning écht schoon is, is zo een verdienmodel geworden in plaats van een veiligheidscontrole.
De Arbeidsinspectie zag zelfs dat meetapparatuur al in de auto werd aangezet. Daardoor leek het alsof er uren was gewerkt, terwijl het in werkelijkheid dertig minuten duurde. Dat zijn geen vergissingen; dat zijn milieudelicten. Maar het echte probleem zit dieper. Er is nauwelijks toezicht op de toezichthouders zelf. De Raad voor Accreditatie controleert vooral op papier, en de Arbeidsinspectie kijkt vooral naar de bescherming van werknemers, niet naar de veiligheid van bewoners.
Hier zie je wat er misgaat in de systeemwereld: op papier klopt alles, maar in de praktijk blijft de burger onbeschermd. En als mensen ziek worden, ben je dus gewoon te laat. Ze verliezen hun gezondheid, soms hun baan, raken arbeidsongeschikt. De schade is levensgroot, terwijl het systeem zegt dat alles volgens de regels is verlopen — een afgevinkte werkelijkheid.
Dat is precies wat Nieuw Sociaal Contract (NSC) bedoelt met een overheid die de menselijke maat is kwijtgeraakt. NSC wil dat de waakhond weer kan blaffen én bijten. Goede inspecties herstellen juist het vertrouwen tussen burger en overheid. Daarom moet dit nú veranderen.
Daarom zegt NSC, als luis in de pels:
We kennen het patroon intussen toch al: eerst jarenlang wegkijken, tot er een ramp gebeurt. Dan volgt een onderzoek, een rapport, en verdwijnt het weer in een la. Laten we dat voorkomen.
