We werken samen in Europa en daarbuiten

Europese samenwerking is voor Nederland van groot belang. De Europese Unie zal zich steviger naar buiten moeten richten: gericht op het versterken van de buitengrenzen, het ontwikkelen van een stabiele ring rond Europa en op bedreigingen en kansen in de wereld. Alleen samen kunnen we geopolitiek tegenwicht bieden tegen de agressie van Rusland en de assertiviteit van China en grip krijgen op migratie. We hechten aan een stevige Europese samenwerking met behoud van onze huidige nationale onafhankelijkheid.

We moeten in Europa samen optrekken als het gaat om wereldhandel, het verminderen van de afhankelijkheid van strategische goederen en grondstoffen, het afdwingen van een gelijk speelveld voor onze bedrijven en het veiligstellen van technologie.
We zijn tegen de ‘ever closer union’. Binnen Europa bepleiten we een stevige opstelling van Nederland, constructief maar realistisch. Taken, bevoegdheden en budgetten blijven van ons, deze nationale soevereiniteit bewaken we. Lidstaten moeten achter ambities blijven staan die ze samen uitspreken, samenwerken in de uitvoering en zich ervan verzekeren dat alle lidstaten de gemaakte afspraken nakomen. De EU mag alleen maatregelen nemen als die doeltreffender zijn dan nationale, regionale of lokale maatregelen (het subsidiariteitsbeginsel).
De ingrijpende gevolgen van nieuwe EU-initiatieven worden vaak (te) laat onderkend. De Tweede Kamer screent en beïnvloedt de EU-agenda te weinig. De regering moet de Tweede Kamer tijdig en actief betrekken bij nieuwe initiatieven van de EU en bij mandaten voor onderhandelingen. De mening van de Kamer moet veel nadrukkelijker worden meegenomen in het standpunt van de regering in de formele als informele (voor)fases van het Europese besluitvormingsproces, inclusief de Eurogroep.
Eerdere bewindspersonen hebben soms de meerderheid van de Tweede Kamer genegeerd bij het stemmen voor of tegen een Europese wet. Europese regels mogen niet als voldongen feiten neerdalen op Nederland, maar kunnen alleen worden ingevoerd als de meerderheid van het Nederlandse parlement het ermee eens is. We willen een parlementair instemmingsrecht in de Europawet verankeren.
De Tweede Kamer moet EU-beleid en -regelgeving actiever toetsen op subsidiariteit, proportionaliteit en verwachte effecten. We vinden het van belang dat de Tweede Kamer bij grote en potentieel verstrekkende nieuwe EU-initiatieven een rapporteur benoemt. Voor deze taak moet voldoende tijd en ondersteuning beschikbaar zijn.
Als onderdeel van een verstandig Europees beleid zijn we tegen de ontwikkeling van de EU tot een transferunie. Belastingheffing blijft voorbehouden aan de lidstaten. We zijn tegen nieuwe gezamenlijke Europese schulden, tegen “eurobonds” en andere constructies waarmee schulden van EU-lidstaten gemeenschappelijk worden. Verder pleiten we voor herstel en handhaving van de Europese normen voor gezonde overheidsfinanciën (dat wil zeggen een maximaal begrotingstekort van 3% en een maximale staatsschuld van 60%). Als landen zich daar niet aan houden moeten daar consequenties aan verbonden worden zoals het achterhouden van EU-gelden.
We zetten ons in voor een sobere EU-begroting en zijn tegenstander van een toename van de afdracht aan de meerjarenbegroting (MFK) vanaf 2027. Nieuw Sociaal Contract wil een EU-begroting met aandacht voor concurrentievermogen, weerbaarheid, strategische autonomie en migratie. We willen snijden in het verouderde cohesiebeleid dat 1/3e van de EU-begroting bedraagt. We zijn voorstander van een handling-fee op e-commerce, maar niet als eigen inkomstenbron voor de EU.
Steeds meer EU-lidstaten, zoals Hongarije en Slowakije, ondermijnen fundamentele rechtsstatelijke principes. Daarom moet de EU een ‘rechtsstaatslot’ invoeren: landen die hun rechtsstaat afbreken krijgen geen EU-gelden meer.
Daarnaast moet het mogelijk worden om lidstaten die stelselmatig de rechtsstaat ondermijnen of langdurig niet voldoen aan de toelatingscriteria, uit de EU te zetten.
Uitbreiding van de EU is op termijn mogelijk, maar we doen geen concessies aan de toepassing van de Kopenhagen-criteria (waarborgen op het gebied van democratie, rechtsstaat en geen corruptie). Mocht een land willen toetreden, dan moet het besluit van het parlement onderwerp kunnen worden van een correctief referendum. Het toetredingsproces van Turkije is terecht bevroren en wordt niet opnieuw opgestart.
In Europees verband zetten we in op het sluiten van meer handelsakkoorden, zoals het Mercosur verdrag. Zo waarborgen we onze strategische zelfstandigheid, economische weerbaarheid en de bestaanszekerheid van onze burgers. Bij het sluiten van handelsverdragen hebben we oog voor de belangen van Nederlandse bedrijven, zij moeten hetzelfde speelveld hebben als niet-Europese bedrijven.
Een derde van onze economie wordt verdiend met internationale handel. We blijven investeren in economische diplomatie en verstevigen de positie van het Nederlandse bedrijfsleven in het buitenland actief door handelsmissies en deelname aan wereldtentoonstellingen.
We werken samen met onze Europese partners om onze afhankelijkheid van landen zoals China voor kritieke grondstoffen te verminderen. Hiervoor investeren we in het opbouwen van slimme en duurzame handelsrelaties met landen in onder andere Afrika en Zuid-Amerika.
We blijven werken aan een goede verstandhouding met onze buurlanden Duitsland, België/Luxemburg (Benelux) en ook met het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. We hechten aan de bijzondere samenwerking met Vlaanderen vanwege de gemeenschappelijke taal en culturele wortels, alsook met de aangrenzende Duitse deelstaten Nordrhein-Westfalen en Niedersachsen. Niet alleen het kabinet, maar ook de Kamer moet in de relatie met buurlanden investeren. Grensoverschrijdende samenwerking moet tot concrete resultaten leiden, zoals goede treinverbindingen en afspraken over sociale zekerheid en belastingen voor grensarbeiders.