APB 2024: Een offensief voor bestaanszekerheid

Bestaanszekerheid is een kernopdracht in de grondwet. In artikel 20 staat: “De bestaanszekerheid der bevolking en spreiding van welvaart zijn voorwerp van zorg der overheid”.

Dit heeft veel aspecten: een dak boven je hoofd, een vaste baan, een voorspelbaar pensioen en een begrijpelijk en uitvoerbaar belastingstelsel, toeslagenstelsel en sociale zekerheidsstelsel.

Op veel van deze punten heeft de overheid de afgelopen jaren niet geleverd. De volkshuisvesting is verwaarloosd, Nederland is kampioen flexwerk en het toeslagenschandaal liet zien hoezeer de sociale zekerheid en belastingen bestaanszekerheid kunnen vernietigen.

Op initiatief van Nieuw Sociaal Contract zijn meerdere stappen genomen in het hoofdlijnenakkoord om de bestaanszekerheid stap voor stap weer een stuk te verbeteren. Nu bij de start van het kabinet doen we zes aanvullende voorstellen:

1. Maak van aanpak van de wooncrisis prioriteit

2. Verlaag het niet-gebruik van regelingen

3. Maak de sociale zekerheid toegankelijker

4. Verhoog het aandeel vaste contracten op de arbeidsmarkt

5. Biedt openheid over bestaande problemen

6. Richt de pensioenhervorming eerlijk in

Lees onze voorstellen voor bestaanszekerheid hier.

Het Grondwettelijk Hof zal een fysiek gebouw zijn, met eigen rechters, gespecialiseerd in het uitleggen en toepassen van de Grondwet. Zo zal het een tastbaar en tot de verbeelding sprekend symbool worden van de bescherming van onze grondrechten, een instituut met gezag dat van onze belangrijkste wet weer een levend, ademend document maakt. Een document dat de rechten van burgers niet alleen beschrijft, maar ze ook garandeert, omdat het ze afdwingbaar maakt.

Juist een Grondwettelijk Hof is, als gespecialiseerd college, bij uitstek geschikt om gevoelige en urgente zaken te behandelen en een correcte uitleg te geven van de hoeksteen van onze rechtsstaat. Het geeft ook snel finale duidelijkheid. Dat geldt niet als elke rechter in Nederland aan de Grondwet mag toetsen, zoals soms voorgesteld wordt. Een kantonrechter uit, bijvoorbeeld, Enschede kan heel snel en goed huurzaken behandelen in zijn eentje, maar mist expertise en deskundigheid op de Grondwet. Het oordeel van grondwettelijke toetsing is dat een wet deel buiten werking gesteld komt. Die wet is wel door het parlement aangenomen en daarom is het goed dat dit juist bij een grondwettelijk hof kan en niet bij rechtbank in Nederland.

In Duitsland zien wij hoe rotsvast het vertrouwen van Duitsers is in hun Bundesverfassungsgericht. Haar uitspraken zijn van grote maatschappelijke waarde. Het Duitse Hof beschermt de rechtszekerheid en rechtseenheid. En de uitspraken zijn richtinggevend voor politici. Zo ontstaat er een interactie tussen staatsmachten waar de burger daadwerkelijk bij is gebaat.

Laten wij de bescherming van onze eigen vitale infrastructuur, want dat is de Grondwet, zelf verzorgen. Grondwettelijke toetsing zal een echte impuls betekenen voor de Grondwet, waar jurisprudentie over komt, die dus weer gaat leven en bewegen, interacteert, en ook concreter wordt. Willen wij dat de beschermende kracht van de Nederlandse Grondwet volledig wordt benut, dat zowel haar praktische als symbolische waarde wordt vergroot, dan moeten we haar de status en toepasbaarheid geven die zij verdient.

Bekijk hier de bijdrage van Pieter Omtzigt tijdens het notaoverleg terug. Bekijk hier de bijdrage van NSC-Kamerlid Sandra Palmen tijdens het overleg. Beluister hier het interview met Sandra in het Radio 1 Journaal terug en lees hier het interview met haar in Trouw.