1 sep 2025
Vandaag presenteerde Kamerleden Harm Holman (NSC) en Pieter Grinwis (ChristenUnie) hun wetsvoorstel “Grondgebondenheid en verantwoorde mestafzet” dat een toekomst biedt voor de Nederlandse landbouw. Na decennia van onzekerheid wordt met dit voorstel een duidelijke koers uitgezet: boeren krijgen langjarig perspectief, de stikstofuitstoot wordt teruggedrongen, de natuur wordt versterkt en de samenleving kan rekenen op duurzaam geproduceerd voedsel.
Harm Holman, Tweede Kamerlid NSC:
“Schoof gaf toe dat hij de stikstofproblematiek had onderschat. Het dossier was ingewikkeld en vroeg veel inzet, maar wat het kabinet niet lukte, doen wij nu wél: na dertig jaar eindelijk een duidelijke visie.”
In de melkveehouderij komt er een heldere regel: een boer kan alleen zoveel koeien houden als past bij de hoeveelheid landbouwgrond die hij bezit. De graslandnorm zorgt ervoor dat koeien gevoerd worden met gras van eigen land, dat ze naar buiten gaan en dat mest op korte afstand verantwoord wordt afgezet. Dat betekent: minder vervuiling van bodem en water én kringlopen die weer regionaal sluiten.
Het voorstel maakt onderscheid tussen twee soorten landbouwgebieden:
• Agrarische Hoofdstructuur (AHS): hier staat duurzame en efficiënte voedselproductie centraal.
• Maatschappelijke landbouwgebieden: hier produceren boeren voedsel, maar dragen zij óók bij aan natuur, landschap en recreatie. Voor dat extra werk ontvangen zij een passende vergoeding.
Een belangrijk uitgangspunt van het wetsvoorstel: mest is geen afval, maar een waardevolle grondstof. Mest brengt organische stof, voedingsstoffen en bodemleven in de grond en is onmisbaar voor gezonde voedselproductie. Tegelijkertijd geldt dat een teveel aan mest leidt tot vervuiling, schade aan natuur en verlies van draagvlak voor de sector. Daarom schrijft dit wetsvoorstel voor dat de hoeveelheid mest die op een bedrijf vrijkomt altijd in balans moet zijn met de mogelijkheden voor verantwoorde afzet.
Het is hoog tijd dat de politiek keuzes maakt om boeren zekerheid te bieden. Dit wetsvoorstel brengt de basis weer op orde. Met open oog en oor voor de opgaven waar de veehouderij in Nederland voor staat. En luistert naar de behoeften van boeren en de hele keten. Na eindeloos zoeken en discussiëren ligt er nu een duidelijk wetsvoorstel hoe de veehouderij in Nederland zich grondgebonden kan ontwikkelen.
Ons wetsvoorstel is geen dictaat, maar het raamwerk waarbinnen elke boer zijn eigen keuzes kan maken. Onze voedselsector is en blijft cruciaal voor Nederland. De komende maand kan iedereen die dat wil reageren en reflecteren op het wetsvoorstel via een internetconsultatie: Overheid.nl | Consultatie Wet grondgebondenheid en verantwoorde mestafzet
