Dirk Gotink en Natascha Wingelaar: ‘Alleen EU-verbod stopt sluipmoordenaar PFAS’

Onlangs werden verhoogde waarden van PFAS in Nederlands en Belgisch drinkwater vastgesteld. Dat onderstreept het gevaar nog eens, stellen Natascha Wingelaar en Dirk Gotink in AD. Een Europese aanpak is nodig.

Van drinkwater tot kippeneieren. We moeten deze sluipmoordenaar stoppen met een Europees verbod. PFAS hebben ernstige gevolgen voor mens en natuur. Uit onderzoek blijkt dat de vervuiling Europa jaarlijks tientallen miljarden euro’s kost door gezondheidsproblemen, waterzuivering en bodemverontreiniging. Hoge concentraties PFAS worden in verband gebracht met kanker, verminderde vruchtbaarheid en immuunsysteemproblemen.

De recente onthullingen over verhoogde PFAS-waarden in drinkwater in België en Nederland onderstrepen het probleem. De PFAS-vervuiling rond Chemours laat zien hoe groot de impact is van deze schadelijke stoffen. Het bedrijf heeft jarenlang PFAS geproduceerd, met ernstige vervuiling van grond en water als gevolg. Het opruimen is complex, terwijl de schade aan volksgezondheid, landbouw en natuur blijvend is. Het laat het belang van preventie zien, maar ook dat nationale inspanningen onvoldoende zijn.

Nederland fungeert namelijk als afvalput van industriële lozingen in Duitsland en Frankrijk, door de positie als delta van de Rijn en Maas. Ongeveer de helft van de PFAS die we vaststellen komen binnen via onze buurlanden. Daarom kan alleen een Europees verbod ervoor zorgen dat PFAS bij de bron worden aangepakt en Nederland niet disproportioneel getroffen wordt door binnenlandse en buitenlandse vervuiling.

Hoewel er beweging zit in het aanpakken van schadelijke stoffen, gaat het trager dan nodig is gezien de urgentie. Het blijft dus hard nodig dat minister Madlener dit thema onder de aandacht blijft brengen bij zijn collega’s in de EU. Het verzet komt voornamelijk uit industrielanden. Ook in belangrijke adviezen, zoals het Draghi-rapport, wordt geopperd om niet te strikt om te gaan met PFAS vanwege de industriële belangen. Daar zijn wij niet blind voor. PFAS zijn voor bepaalde industrieën nog onmisbaar en alternatieven niet altijd voorhanden.

Toch wegen de lange- termijnkosten wat betreft volksgezondheid zwaarder dan de economische baten op korte termijn. Een Europees verbod op schadelijke PFAS is haalbaar, mits er politieke wil is. Er zijn alternatieven voor veel toepassingen en investeringen in innovatie kunnen zorgen dat de industrie zich aanpast. Voor toepassingen waar nog geen alternatieven zijn, zoals bij fluorpolymeren, kunnen uitzonderingen overwogen worden op basis van wetenschappelijke inzichten. PFAS zijn een probleem zonder grenzen en alleen een Europese aanpak kan ervoor zorgen dat we grip krijgen op verspreiding.

Dit vraagt niet alleen om een versneld Europees verbod, maar ook streng toezicht op vergunningen voor lozingen in Nederland en een daadkrachtig toezicht en handhaving van de implementatie van bestaande richtlijnen. Deze kans moeten we niet laten liggen - voor onze gezondheid, het bedrijfsleven en toekomstige generaties.

Lees het originele artikel in AD.